vaste regels, structuur en grenzen stellen

Ieder kind heeft grenzen nodig om zich te kunnen oriënteren. Een hooggevoelig kind nog veel meer! Begrenzing biedt veiligheid, rust en ontspanning. Die grens zal jij als ouder moeten trekken en duidelijk dienen aan te geven. Een kind heeft jou daarbij nodig, dit kan hij nog niet zelf. Omdat hooggevoelige kinderen zich zo sterk verbonden voelen met de wereld om hen heen dreigen ze er soms te veel in op te gaan. Ze hebben grenzen nodig om houvast te ervaren en een eigen identiteit te ontdekken.

Door een rolmodel in de vorm van een begrijpende, ontvankelijke maar consequente ouder of opvoeder (grootouders, crècheleidster, leraar) kunnen ze leren wat aanvaardbaar is waardoor ze een gevoel van eigenwaarde ontwikkelen, moed om uitdagingen aan te gaan en vertrouwen leren krijgen in hun eigen mogelijkheden en talenten.

Hooggevoelige kinderen ervaren de grenzen die volwassenen stellen al snel als emotioneel beladen. Dat komt voor een groot deel omdat de ouders vaak alles behalve rustig zijn bij het stellen van grenzen en daarmee eerder de emoties van hun kind versterken dan dat zij concrete regels bieden.

Daarnaast zijn ouders nogal eens geneigd om te veel over bijzaken te vallen en die als een hoofdzaak te benaderen. Hierbij wordt ook vaak een benadering gekozen waar hooggevoelige kinderen veel moeite mee hebben:

• Grenzen met een emotionele claim (‘’Mama wordt verdrietig als je niet luistert’’)
• Grenzen die schaamte oproepen (‘’Jongens huilen toch niet, dat is zo kinderachtig’’)
• Grenzen met lichamelijke aanraking (zoals slaan, aan de oorlel trekken, bij de kin pakken, arm van je kind stevig beetpakken, hem over de vloer sleuren, of dwingen tot oogcontact)
• Grenzen die het zelfbeeld ondermijnen (‘’Doe toch eens normaal’’, Doe niet zo raar/belachelijk’’)
• Grenzen die grappig bedoelt zijn maar door het kind letterlijk en serieus worden genomen (‘’Als je niets stopt met huilen, stopt papa je in de zak van Zwarte Piet en ga je mee naar Spanje!’’)
• Grenzen die moraliseren (‘’Snoep is niet goed voor je want daar wordt je dik van en krijg je gaatjes in je tanden’’).

Maar hoe doe je dat dan, grenzen stellen zonder je hooggevoelige kind in emotioneel en zintuiglijk opzicht te overweldigen?
Enkele suggesties:

Praat rustig en gebruik weinig woorden.
Hooggevoelige kinderen hebben vaak maar weinig correctie nodig. Boos worden heeft vaak een averechts effect. Vermijd dus emotionele uitbarstingen en strenge straffen! Een harde stem, een boze blik en vastpakken zijn overweldigende prikkels die bij een hooggevoelig kind het grenzen stellen eerder bemoeilijkt dan vergemakkelijken. Je kind rustig aankijken en “nee’’ zeggen zal vaak al voldoende zijn.
Geef je kind ook de ruimte, de gelegenheid en de verantwoordelijkheid om de ongewenste situatie zelf op te lossen. Komt je kind bijvoorbeeld aan een breekbaar voorwerp dan zeg je rustig zijn naam om aandacht te trekken. Reageert hij niet, loop dan even naar je kind toe, raak hem zacht aan en zak door je knieën. Op dat moment dat hij je aankijkt zeg je kalm en vastberaden: “Nee”. Dat moet blijven staan”. Vervolgens wacht je af wat het kind doet. Blijft hij het voorwerp aanraken dan herhaal je je woorden nog een keer en wacht tot hij het voorwerp zelf loslaat of met rust laat. Doet hij dat dan beloon je hem met een blij: “Goed zo, wat kan jij goed luisteren”. Kinderen zijn dol op complimenten:-)



Vermijd ontkennende woorden en zinnen 
Probeer bij het stellen van grenzen zoveel mogelijk positief te formuleren en ontkenningen in zinnen te vermijden om de essentie van je boodschap duidelijk weer te geven. Zeg bijvoorbeeld in plaats van “Niet aankomen”, liever: “Dat moet blijven staan” of in plaats van “Niet op de stoel staan”, liever: “ga op de stoel zitten”. Kinderen gaan, vooral als ze nog jong zijn, over het algemeen af op de essentie van een zin, die wordt bepaald door het werkwoord of zelfstandig naamwoord.
Zet je het woordje “niet’ erbij dan blijft die essentie hetzelfde voor het kind, terwijl jij het tegendeel mee bedoelt. Intuïtieve en hooggevoelige kinderen zijn erg opmerkzaam en gericht op de kern van zaken, dus ook van zinnen.



Geef IK-boodschappen
Ik vind het bijzonder belangrijk dat wij in de relatie met onze kinderen leren te communiceren door middel van ‘’ik-boodschappen’’. Deze maken het mogelijk om bij je eigen gevoelens en gedachten te blijven in tegen stelling tot de jij-boodschappen die meestal vol zitten van de generalisaties of beschuldigingen en vaak uitlopen op ruzie omdat het hooggevoelige kind zich onrechtvaardig behandeld voelt.
Voorbeeld ik-boodschap:
‘’ik voel mij gekwetst als je zoiets doet’’, ‘’ik vind jouw gedrag niet aardig’’
 Voorbeeld jij-boodschap:
‘’je doet mij pijn, je kwetst mij’’, ‘’je bent niet aardig’’
Als het kind zich dus ongepast gedraagt, is het effectiever om tegen hem te zeggen hoe jij je voelt en het gedrag te benoemen dan tekeer te gaan tegen je kind en hem negatief te benaderen. Als het kind zich serieus genomen voelt, is de kans dat het gedrag verandert namelijk veel groter. Bovendien zal een hooggevoelig kind het zeer op prijs stellen als je als ouder met respect  je gevoelens en kwetsbaarheid toont. Eerlijk en oprecht zoals hooggevoelige kinderen in de basis zelf ook zijn.
Samen tot een oplossing komen waar beiden vrede mee hebben is dan ook de mooiste uitkomst in een conflict. Dan is er geen verliezer en geen winnaar, maar zijn er alleen winnaars!

Maak je grenzen zichtbaar en tastbaar
Blijft je kind doorgaan met ongewenst gedrag te vertonen, waarschuw hem dan gedecideerd (rustig, niet dreigend en zonder stemverheffing), dat je hem de volgende keer bij zijn arm zal pakken en hem bijvoorbeeld achter een deur zal zetten.
Belangrijk hierbij is de aankondiging dat je hem fysiek zult aanraken en zal escorteren. Hierdoor weet hij wat hij kan verwachten en zal hij minder van streek zijn dan wanneer je hem abrupt zou beetpakken (vermijd zoveel mogelijk de klemmende greep en sleuren over de grond).
Leg vervolgens een hand in de rug en duw je kind rustig maar vastberaden achter de deur. De plek achter de deur letterlijk de grens aan waar je kind net is overheen is gegaan. Vertel je kind dat jij hem erachter zet wanneer hij erover heen blijft gaan.
Mijn ervaring is dat hooggevoelige kinderen heel heftig kunnen reageren op deze vorm van ‘’straf’’ en heel snel hun gedrag aanpassen om maar niet achter de deur te hoeven staan.
In het verlengde van grenzen stellen ligt het belang van een vaste structuur
Breng rust en regelmaat aan in de dag- en weekindeling en maak hierbij indien mogelijk gebruik van rituelen. Dit bied je kind houvast en leert het dat de wereld te vertrouwen is. Gevoelige kinderen weten graag waar ze aan toe zijn, het geeft hen een veilig gevoel, een gevoel dat ze de situatie beheersen.
Geef je kind elke dag een vaste plek aan de eettafel, breng hem iedere dag (zoveel mogelijk) op dezelfde tijd naar bed en laat hem in het huishouden steeds hetzelfde klusje doen en verander die bij voorkeur niet. Het idee is een zo voorspelbaar mogelijke dagindeling te creëren als tegenhanger van de chaos en impulsen die elke dag van buitenaf komen.
Uiteraard heeft niet ieder hooggevoelig kind deze duidelijkheid in zo’n strenge vorm nodig, maar feit blijft dat het voor de meesten zeer goed werkt bij het omgaan van alle dagelijkse prikkels.

Bron: http://gevoeligkind.nl/sleutel3