Geweld is dagelijkse kost voor Vlaamse jongeren

Vloeken, roepen, bedreigingen: voor veel Vlaamse jongeren is het dagelijkse kost. Zeventig procent was thuis al getuige van geweld, driekwart werd ooit al slachtoffer van fysiek geweld op school. Daders daar zijn vooral medeleerlingen, maar ook leerkrachten maken er zich schuldig aan.

Kinderen vooral op school slachtoffer van agressie
Meer dan 85 procent van de kinderen en jongeren zegt ooit al een keer vernederd te zijn op school. Voor bijna de helft is het bijna dagelijkse realiteit.
Dat zijn enkele van de resultaten van een onderzoek van het Vlaams Kinderrechtencommissariaat bij 2.000 jongeren tussen 10 en 18 jaar over hun ervaringen met geweld, thuis, op school en in hun vrije tijd.
‘Als je dat projecteert op de hele bevolking, kom je aan 225.000 à 300.000 leerlingen tussen de 10 en 18 jaar die minstens drie vormen van fysiek en psychisch geweld binnen de school hebben ervaren’, zegt kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen. ‘En dat is veel.’
Hoewel thuis de meest extreme vormen van geweld voorkomen, valt vooral op hoeveel jongeren op school geconfronteerd worden met alle mogelijke vormen van geweld. Zowel tussen leeftijdsgenoten onderling, als in de relatie leerkracht-leerling.

Psychische terreur
‘Heel wat jongeren hebben op school te maken met kwetsende of discriminerende opmerkingen van medeleerlingen’, zegt Vanobbergen. ‘Daarnaast vervloeken opvallend veel leerkrachten wel eens iemand, of dreigen ze met slechte punten.’
Gebeurt dit vaak, dan is er sprake van psychische terreur. En voor die bestraffingsmethode hebben weinig leerlingen respect.
Ook fysiek geweld komt het vaakst voor op school. Driekwart van de leerlingen was al eens het slachtoffer van fysieke agressie, 42.procent kreeg er al te maken met meerdere vormen van fysiek geweld en vooral leerlingen doen elkaar met opzet pijn.
‘Ze schoppen, slaan met de vuist of gooien met opzet iets naar een medeleerling’, zegt Vanobbergen. ‘We zien en horen in de media vaak over de extreme gevallen van kindermishandeling, maar deze cijfers tonen dat de vaak kleinere, subtielere vormen van geweld – zoals ze op school gebeuren – voor de jongeren ook een probleem zijn.’
Op de vingers slaan, aan de oren of het haar trekken, dat gebeurt dan weer eerder door leerkrachten. ‘Vier op de tien leerlingen werden door hun leerkracht al eens extreem gestraft. Ze zetten hen buiten in de koude of warmte, doen hen lang rechtstaan in een pijnlijke positie of verbieden hen te eten.’

Roep om discipline
Volgens Vanobbergen kan dit een gevolg zijn van de roep van sommigen in de samenleving naar meer discipline: ‘Het idee leeft dat de jongeren van vandaag losgeslagen zijn en dat we dus terug moeten naar de oude vormen van discipline. Wie niet horen wil, moet voelen, zoiets. Maar respect van jongeren verdien je vooral door hen ernstig te nemen.’
Nog opvallend: binnen de school wordt één op de drie jongeren geconfronteerd met seksueel overschrijdend gedrag, zeg maar ongewenste seksuele handelingen.
‘Het doet ons vermoeden dat er meer aandacht moet gaan naar seksuele vorming, zodat jongeren heel duidelijk weten waar ze de grens moeten en kunnen trekken. Op zijn minst moet het nog meer uit de taboesfeer gehaald worden. Dat ze weten dat ze erover kunnen praten.’