"Hey trut, ja, ik heb het tegen jou trut"
Zoals er een verschil is tussen plagen en pesten, is er een verschil
tussen vermanen en vernederen. "Het is een kwestie van macht." Guido Van
Steendam doceert filosofie van de technologie aan de KU Leuven. Hij
doet onderzoek naar ethiek in sociale media.
Lisa heeft vorige week op zestienjarige leeftijd een einde gemaakt aan
haar leven, omdat ze het niet langer aankon gepest te worden (DM 10 en
11/10). Haar familie klaagt aan dat ze gepest werd op school. Haar broer
deed een pakkende oproep op Facebook om pesten een halt toe te roepen.
Voor zijn zus is het te laat, net daarom grijpt zijn bericht zo aan.
(zie onderaan blog bericht)
Scholen voeren al actief acties tegen pesten, zo leren we uit een recente enquête. Maar ze zijn nooit genoeg voorbereid, vinden ze zelf. Hun grootste zorg nu is het cyberpesten. Ze willen dringend meer doen om voorbereid te zijn op de nieuwe media. En eventueel aangepaste regels opstellen. De vraag is of cyberpesten een andere aanpak vergt en waarom.
"HEY TRUT" ... "IK HEB HET TEGEN JOU TRUT". Het is het begin van een YouTubefilmpje over cyberpesten. We zien de typende vingers van een jongen die het gemunt heeft op Mieke. Op een computerscherm kunnen we de rest van de conversatie volgen.
De commentaren bij het filmpje drukken verontwaardiging uit dat pesten nu ook gebeurt via de computer. "Cyberpesten is echt gewoon het laagste wat er bestaat", zo lezen we "en voor de mensen die het hebben gedaan, ik hoop dat ze ooit eens zo vernederd worden in real life, want daar hebben ze geen computer waar ze zichzelf veilig en verborgen achter kunnen houden".
Geeft dit aan dat scholen zich speciaal zorgen moeten maken om cyberpesten? Wellicht zal het internet speciale aandacht vragen, vooral omdat we het medium en zijn kracht nog niet goed genoeg kunnen inschatten. Maar de kern van het probleem ligt toch elders. Of het nu gaat om het cyberpesten uit het filmpje of om het real life vernederen zoals in de commentaar, in beide gevallen gaat het om macht.
Plagen
Wie pest, is niet noodzakelijk een ontaarde. Onder vrienden zijn plagerijen vaak schering en inslag. Men vindt zelfs dat plagen zorgt voor een goede sfeer. Dat maakt het niet makkelijk om aan te geven wat er mis is met pesten. Is dat niet gewoon een variant van plagen? Toch blijft het zinvol om het onderscheid tussen pesten en plagen te blijven maken. En het verschil zit niet in het gebruik van de computer, maar in een andere omgang met macht.
Bij plagen wil de ander niet kapot. Bij pesten wordt de andere persoon gewoon genegeerd. Pesters genieten van hun macht en willen de andere echt klein maken.
Pesten ligt ook dicht bij vermanen of bestraffen. "Pesters moeten zelf eens vernederd worden", schreef iemand als commentaar bij het YouTubefilmpje. We zijn geneigd te aanvaarden dat pesters een straf verdienen. Kwaad met kwaad vergelden. En er nog een schepje bovenop doen, om de pester echt te treffen en om anderen af te schrikken. Ook hier botsen we op het probleem hoe we macht gebruiken. Gaat het echt om vermanen, om de andere persoon weer verder te helpen?
In 2005, op een metro in Zuid-Korea, weigerde een vrouw om de hondenpoep van haar meereizend hondje op te ruimen. Een paar stations verder stapte ze gewoon uit. Maar één van de medereizigers had foto's gemaakt en op een populaire blog gezet. De foto's en verhalen werden overal overgenomen. Vrij snel wist men wie de dame was en kwamen er haatcampagnes. Uiteindelijk werd ze weggepest uit de universiteit waar ze studeerde. De straf was zelf pesterij geworden.
Willen we actief ingaan tegen pestgedrag, dan blijft de belangrijkste opdracht om te leren omgaan met macht die personen kan maken of breken. De goede sfeer van plagen is geen vrijkaart om te pesten. Vermanen en straffen zijn geen synoniemen van vernederen.
Vermanen
De situatie wordt complexer als onbekende, nieuwe elementen meespelen, zoals het internet. Een korte boodschap die men op een nacht op het internet schrijft, kan even krachtig zijn als een georganiseerde campagne waarbij in verschillende steden tegelijk een pamflet onder elke deur wordt gestopt.
Toch moet men de oorzaak van cyberpesten niet gaan zoeken in de nieuwe media, en een oplossing bestaat niet uit een schoolreglement of regelgeving over de omgang met het internet. Er moet ook geen krampreactie komen tegen elke vorm van plagen, of elke vorm van vermanen en straffen.
Plagen, lachen met anderen, met zichzelf en ook met serieuze dingen zijn kenmerken van een creatieve samenleving. Vermanen, straffen en omgaan met kwaad blijft een onderdeel van maatschappelijke vorming.
Waar het op aankomt, is hoe we omgaan met macht over mensen. Laat ons eerst kritisch kijken hoe volwassenen dat doen in bedrijven, politiek of in de school, met grapjes en straffen van leraars. Scholen kunnen de concrete omgang met macht en de complexiteit hiervan ook ter sprake brengen in diverse lessen, en dat niet alleen in de geschiedenisles wanneer men het heeft over machthebbers. Als dit gebeurt is de oproep van Thibaut niet in dovemansoren terechtgekomen. Alleen zo kan een open klimaat ontstaan waarbinnen geen plaats is voor pesten.
Scholen voeren al actief acties tegen pesten, zo leren we uit een recente enquête. Maar ze zijn nooit genoeg voorbereid, vinden ze zelf. Hun grootste zorg nu is het cyberpesten. Ze willen dringend meer doen om voorbereid te zijn op de nieuwe media. En eventueel aangepaste regels opstellen. De vraag is of cyberpesten een andere aanpak vergt en waarom.
"HEY TRUT" ... "IK HEB HET TEGEN JOU TRUT". Het is het begin van een YouTubefilmpje over cyberpesten. We zien de typende vingers van een jongen die het gemunt heeft op Mieke. Op een computerscherm kunnen we de rest van de conversatie volgen.
De commentaren bij het filmpje drukken verontwaardiging uit dat pesten nu ook gebeurt via de computer. "Cyberpesten is echt gewoon het laagste wat er bestaat", zo lezen we "en voor de mensen die het hebben gedaan, ik hoop dat ze ooit eens zo vernederd worden in real life, want daar hebben ze geen computer waar ze zichzelf veilig en verborgen achter kunnen houden".
Geeft dit aan dat scholen zich speciaal zorgen moeten maken om cyberpesten? Wellicht zal het internet speciale aandacht vragen, vooral omdat we het medium en zijn kracht nog niet goed genoeg kunnen inschatten. Maar de kern van het probleem ligt toch elders. Of het nu gaat om het cyberpesten uit het filmpje of om het real life vernederen zoals in de commentaar, in beide gevallen gaat het om macht.
Plagen
Wie pest, is niet noodzakelijk een ontaarde. Onder vrienden zijn plagerijen vaak schering en inslag. Men vindt zelfs dat plagen zorgt voor een goede sfeer. Dat maakt het niet makkelijk om aan te geven wat er mis is met pesten. Is dat niet gewoon een variant van plagen? Toch blijft het zinvol om het onderscheid tussen pesten en plagen te blijven maken. En het verschil zit niet in het gebruik van de computer, maar in een andere omgang met macht.
Bij plagen wil de ander niet kapot. Bij pesten wordt de andere persoon gewoon genegeerd. Pesters genieten van hun macht en willen de andere echt klein maken.
Pesten ligt ook dicht bij vermanen of bestraffen. "Pesters moeten zelf eens vernederd worden", schreef iemand als commentaar bij het YouTubefilmpje. We zijn geneigd te aanvaarden dat pesters een straf verdienen. Kwaad met kwaad vergelden. En er nog een schepje bovenop doen, om de pester echt te treffen en om anderen af te schrikken. Ook hier botsen we op het probleem hoe we macht gebruiken. Gaat het echt om vermanen, om de andere persoon weer verder te helpen?
In 2005, op een metro in Zuid-Korea, weigerde een vrouw om de hondenpoep van haar meereizend hondje op te ruimen. Een paar stations verder stapte ze gewoon uit. Maar één van de medereizigers had foto's gemaakt en op een populaire blog gezet. De foto's en verhalen werden overal overgenomen. Vrij snel wist men wie de dame was en kwamen er haatcampagnes. Uiteindelijk werd ze weggepest uit de universiteit waar ze studeerde. De straf was zelf pesterij geworden.
Willen we actief ingaan tegen pestgedrag, dan blijft de belangrijkste opdracht om te leren omgaan met macht die personen kan maken of breken. De goede sfeer van plagen is geen vrijkaart om te pesten. Vermanen en straffen zijn geen synoniemen van vernederen.
Vermanen
De situatie wordt complexer als onbekende, nieuwe elementen meespelen, zoals het internet. Een korte boodschap die men op een nacht op het internet schrijft, kan even krachtig zijn als een georganiseerde campagne waarbij in verschillende steden tegelijk een pamflet onder elke deur wordt gestopt.
Toch moet men de oorzaak van cyberpesten niet gaan zoeken in de nieuwe media, en een oplossing bestaat niet uit een schoolreglement of regelgeving over de omgang met het internet. Er moet ook geen krampreactie komen tegen elke vorm van plagen, of elke vorm van vermanen en straffen.
Plagen, lachen met anderen, met zichzelf en ook met serieuze dingen zijn kenmerken van een creatieve samenleving. Vermanen, straffen en omgaan met kwaad blijft een onderdeel van maatschappelijke vorming.
Waar het op aankomt, is hoe we omgaan met macht over mensen. Laat ons eerst kritisch kijken hoe volwassenen dat doen in bedrijven, politiek of in de school, met grapjes en straffen van leraars. Scholen kunnen de concrete omgang met macht en de complexiteit hiervan ook ter sprake brengen in diverse lessen, en dat niet alleen in de geschiedenisles wanneer men het heeft over machthebbers. Als dit gebeurt is de oproep van Thibaut niet in dovemansoren terechtgekomen. Alleen zo kan een open klimaat ontstaan waarbinnen geen plaats is voor pesten.
Bron: De Morgen - −
12/10/11, 07u31
Reacties
Een reactie posten